مقدمه
حوادث یکی از اساسی‌ترین همه‌گیری‌های بیماری‌های غیرواگیر را تشکیل می‌دهند [1، 2] که امروزه دیگر به عنوان رویدادی اتفاقی یا تصادفی در نظر گرفته نمی‌شوند و قسمتی از بهایی هستند که انسان به جهت پیشرفت و توسعه تکنولوژی و فناوری می‌پردازد. حوادث به عنوان دومین علت معلولیت‌ها یکی از شرایطی است که می‌تواند به اختلالات جسمانی و روانی و در موارد شدید به مرگ منجر شود [3]. حوادث ترافیکی هشتمین علت منجر به مرگ در جهان و اولین علت مرگ در گروه سنی 29- 15 است [4]. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، میزان مرگ‌و‌میر به دلیل سوانح ترافیکی از سال 2000 تا 2020، 80 درصد افزایش خواهد یافت [5]. بر اساس مطالعات حدود نُه میلیون سانحه در هر سال در کشور رخ می‌دهد و سوانح و حوادث جزو علل اصلی بستری شدن و مرگ به شمار می‌روند. در ایران و بر اساس آمارهای منتشرشده آسیب‌های مختلف ناشی از حوادث و سوانح 3 درصد تمام مراجعه‌ها به مراکز درمانی را تشکیل می‌دهند [6]. هر ساله بیش از پنج میلیون نفر در دنیا به دلیل صدمات ناشی از حوادث می‌میرند و ده‌ها میلیون نفر درنتیجه حوادثی مانند تصادف، غرق‌شدگی، سقوط، خشونت، برق‌گرفتگی، گزش، خودکشی و غیره به مراکز فوریت‌های پزشکی مراجعه می‌کنند. عواقب به‌جای‌مانده از حوادث در زندگی انسان، علاوه بر از دست دادن سلامتی، هزینه‌های مربوط به مراقبت و نیازهای‌های درمانی و توان‌بخشی و تأثیرات روحی روانی بر روی افراد را نیز به همراه دارد [7]. تصادفات وسایل نقلیه به عنوان حوادث مهم و یکی از پیامدهای غیرقابل اجتناب مربوط به ترافیک و حمل و نقل جاده‌ای است [5]. در سراسر جهان، تصادفات مربوط به موتورسیکلت تعداد قابل توجهی از کل تصادفات را شامل می‌شوند. در ایران بیش از 51 درصد از حوادث ترافیکی که به مرگ یا بستری می‌انجامند مربوط به موتورسواران است [8، 9]. در تعداد بسیار محدودی از مطالعات انجام‌شده، از نمودار پارتو برای شناسایی و اولویت‌بندی مشکلات در زمینه‌های مختلف استفاده شده است. نمودار پارتو (تجزیه و تحلیل پارتو) روشی برای مدیریت خطاها و نقص‌ها برای کمک به تمرکز بر حل مسئله است. این نمودار مبتنی بر کار ویلفردو پارتو، اقتصاددان قرن نوزدهم است. جوزف ام جوران، کار پارتو را با بیان اینکه 80 درصد از مشکلات شرکت تنها نتیجه 20 درصد از علل است، عمومی‌سازی کرد [10]. نمودار پارتو درواقع برای کشف مسائل و موضوعاتی که بیشترین درصد مشکلات را سبب شده‌اند به کار می‌رود. هدف اصلی استفاده از نمودار پارتو ایجاد سامانه‌ای است که به صورت خودکار قادر به ممیزی و اصلاح باشد. در این مطالعه فراوانی و علل حوادث ثبت‌شده در مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی شهرستان گناباد در سال 1397 بر اساس نمودار پارتو مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها
این پژوهش یک مطالعه مقطعی توصیفی است که در آن کلیه حوادث ثبت شده در مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی شهرستان گناباد در 1397 بر اساس نمودار پارتو مورد بررسی قرار گرفت. نمودار پارتو درواقع توزیع فراوانی برای داده‌های وصفی است که بر اساس گروه طبقه‌بندی شده‌اند. محور افقی این نمودار اسامی طبقات و محور عمودی فراوانی یا درصد مشاهدات هریک از طبقات را نشان می‌دهد. با این روش محدوده‌ای که بیشترین مشکلات (80 درصد) در آن قرار دارند مشخص می‌شود. نمودار پارتو درواقع عوامل مهم منتهی به نقص یا نقص در یک فرایند را شناسایی می‌کند [11]. پس از تعیین فراوانی فاکتورهای مؤثر تعیین ‌شده و بر اساس فراوانی‌ها و درصد شمول آن‌ها نمودار رسم می‌شود. برای دست‌یابی به فراوانی‌ها لازم است فرم ثبت حوادث بر اساس نیازها تهیه شده و نسبت به آنالیز آن‌ها اقدام شود. هرچند تمامی اقدامات و محاسبات را می‌توان به صورت دستی انجام داد، ولی استفاده از نرم‌افزار مناسب، سرعت و دقت کار را بالا می‌برد. دو نرم‌افزار معروف در این زمینه SPSS و مینی‌تب است. 
در این مطالعه اطلاعات مربوط به کلیه حوادث ثبت‌شده در سال 1397 بررسی شده و متغیر‌های مورد نیاز از قبیل تعداد حادثه، علل حادثه، جنس، سن، زمان حادثه، تأهل، نوع محل حادثه، عضو حادثه‌دیده و مصرف دارو به تفکیک حوادث مرتبط با حمل و نقل و حوادث غیرمرتبط با حمل و نقل جمع‌آوری شدند و درنهایت به کمک نرم‌افزار مینی‌تب 16 و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 18 و 2010 EXCEL مورد آنالیز قرار گرفتند.
یافته‌ها
بر اساس نتایج مطالعه حاضر به طور کلی در سال 1397 تعداد 12281 حادثه و فوریت پزشکی در شهرستان گناباد اتفاق افتاده است که 4174 مورد از نوع شهری و 8107 مورد جاده‌ای بوده است. همچنین نتایج بررسی حوادث به تفکیک نوع حادثه در تصویر شماره 1 نشان داده شده است. 

همان‌گونه که نتایج نشان می‌دهد سوختگی شیمیایی و الکتریکی با یک مورد حادثه کمترین تعداد و سقوط با 542 مورد (46 درصد) و بعد از آن برخورد با نیروی مکانیکی با 222 مورد (19 درصد) بالاترین تعداد حادثه را به خود اختصاص داده‌اند.
نتایج بررسی حوادث ترافیکی به تفکیک وضعیت مصدوم در تصویر شماره 2 و به تفکیک نوع وسیله نقلیه در تصویر شماره 3 نشان داده شده است. 

همچنین طبق تصویر شماره 4 نتایج نشان داد شهریور و فروردین ماه بالاترین میزان تعداد حادثه و تیر و اردیبهشت کمترین تعداد حوادث را داشتند. 

نتایج بررسی حوادث به تفکیک سن مصدوم در تصویر شماره 5 نشان داده شده است. 

همچنین نتایج نشان داد بیشترین شکایت افراد مراجعه‌کننده به مرکز فوریت پزشکی مربوط به تصادف با 1903 مورد (15/5 درصد) و بعد از آن برخورد با نیروی مکانیکی با 1616 مورد (13/1 درصد) بوده و حریق با یک مورد (0/008 درصد) کمترین تعداد حوادث را به خود اختصاص داده اند (تصویر شماره 6).

همچنین تعداد حوادث در جنس مذکر بالاتر از جنس مؤنث بوده است (به ترتیب 55/3 و 44/7 درصد).
بحث
با توجه به نتایج این مطالعه بیش از 60 درصد حوادث رخ‌داده مربوط به سقوط و برخورد با نیروی مکانیکی است و کمترین آن مربوط به حوادث سوختگی شیمیایی و سوختگی الکتریکی است. همچنین بیشترین شکایت افراد مراجعه‌کننده به مرکز فوریت‌های پزشکی مربوط به تصادف بوده است. نتایج مطالعه بهشتی و همکاران که با عنوان مشابه ولی در بازه زمانی 1392-1395 انجام شد نیز با نتایج مطالعه حاضر سازگار است [12]. در مطالعه خطیبی و همکاران در سال 1386 بیشتر حوادث (42 درصد) را سوانح ترافیکی تشکیل دادند و کمترین آن‌ها برق‌گرفتگی (0/2 درصد) بوده است [3]. همچنین در مطالعه حمید سوری در سال 1380 بررسی اپیدمیولوژی حوادث در کودکان مراجعه‌کننده به اورژانس بیمارستان‌های اهواز نشان داد ضربه با اجسام مختلف (37/2 درصد)، سقوط از بلندی (22/8 درصد) و حوادث ترافیکی (10/6 درصد) از عمده‌ترین علل حوادث بودند [13]. 
در مطالعه کوهپایی و همکاران نیز در سال 2014 تا 2016 در شهرستان گناباد حوادث ترافیکی 17/61 درصد و حوادث قلبی 10/92 درصد کل حوادث را تشکیل دادند [14]. با توجه به نتایج مطالعه حاضر و مقایسه آن با نتایج مطالعه کوهپایی و همکاران، حوادث ترافیکی در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است که مهم‌ترین نوع حادثه نیز سقوط بوده است. در مطالعه محمدی و همکاران در سال 1395 درمجموع دو جنس مرد و زن بیشترین فراوانی را داشتند و درصد حوادث بدین صورت بود: تصادف خودرو با 758 مورد (30/9 درصد)، خشونت 323 مورد (11/9 درصد) و خودکشی 121 مورد (10/9 درصد) [6]. در مطالعه قهرمان محمودی و همکاران نیز در سال 1392 بیشترین موارد مرگ مربوط به تصادفات جاده‌ای بود و بعد از حوادث ترافیکی، سقوط بالاترین نرخ عامل آسیب‌ها در مطالعه بود که با نتایج مطالعه حاضر نیز هم‌خوانی دارد [7]. در مطالعه احمدپور و همکاران در سال 1388 در شهرستان قزوین، بیشترین سهم حادثه مربوط به تصادفات با آمار 38/1 درصد و کمترین مربوط به خودکشی (0/8 درصد) بود [15]. با توجه به آنچه گفته شد همگی مطالعات ذکرشده با نتایج مطالعه حاضر که در آن نرخ حوادث ترافیکی بالاترین میزان حوادث را تشکیل می‌دادند، تطابق دارند. در مطالعه حاضر در بررسی وضعیت مصدومین حوادث به ترتیب راننده 55 درصد، سرنشین 40 درصد و عابر پیاده 8 درصد آمار مصدومین را تشکیل می‌دهند. در مطالعه هاشمی نظری و همکاران در سال 1391بررسی وضعیت افراد فوت‌شده حین تصادف نشان داد که میزان وقوع مرگ‌و‌میر در عابرین 324 مورد (24/36 درصد)، سرنشینان 419 مورد (31/5 درصد)، رانندگان 569 مورد (42/78 درصد) و موارد نامعلوم 18 مورد (1/35 درصد) بوده است [16]. همچنین در مطالعه پیمان اسدی و همکاران بیشترین وضعیت مصدومین حوادث رانندگی را موتورسیکلت‌سواران و سرنشینان خودرو تشکیل داده‌اند [17]. در مطالعه هاشمی نظری و همکاران در سال 1391 نتایج نشان داد میزان وقوع مرگ‌و‌میر در رانندگان (42/78 درصد)، بالاترین مقدار است [16] که همگی این مطالعات نتایج مطالعه حاضر را که در آن راننده بالاترین آمار را در میان وضعیت مصدومین دارد، تأیید می‌کنند. 
بیشترین میزان حوادث مربوط به موتور سیکلت (بیش از 45 درصد) و سپس خودروی سبک (بیش از 45 درصد) است که با نتایج مطالعه اسدی و همکاران مطابقت دارد. همچنین در مطالعه هاشمی نظری و همکاران خودروی مورد استفاده در 47/9 درصد از متوفیان سواری و وانت‌بار، 43/6 درصد موتورسیکلت و دوچرخه و 8/5 درصد وسایل نقلیه سنگین بوده است [16]. علی‌زاده برزیان نیز در مطالعه خود نشان داد که درمجموع 55108 مورد حادثه منجر به جرح در شهرستان بهبهان، 48/5 درصد مربوط به حوادث ترافیکی است که بالاترین آن مربوط به موتورسواران با 58/8 درصد بود [18]. آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی از طریق رسانه‌های عمومی نقش بسزایی در افزایش آگاهی مردم دارد و آگاهی مردم از اهمیت رعایت اصول ایمنی در هنگام رانندگی و افزایش ضریب ایمنی خیابان‌ها در کاهش تعداد حوادث مؤثر است. در مطالعه حاضر نرخ حوادث جاده‌ای بیشتر از حوادث درون‌شهری بوده است (به ترتیب 65 و 35 درصد) که می‌تواند به دلیل عدم رعایت سرعت مجاز در جاده‌های برون‌شهری، نبود علائم هشدار‌دهنده در نقاط حادثه‌خیز، عدم استراحت کافی قبل از رانندگی و رانندگی مداوم در مسافت‌های طولانی و غیره باشد که با آموزش اقدامات پیشگیرانه و توجه مسئولین در ایمن کردن جاده‌ها و نظارت و کنترل بیشتر پلیس می‌تواند تعداد حوادث کاهش یابد. چنان‌که در مطالعه «حوادث رانندگی در اتیوپی؛ تعداد، علل و مداخلات احتمالی» در سال 2008 نیز شبکه جاده‌ای فقیر، عدم آگاهی در مورد ایمنی ترافیک جاده‌ای، سیستم جریان ترافیک مختلط، ضعف قانون و عدم اعمال فشار، شرایط نامناسب وسایل نقلیه، خدمات پزشکی اورژانسی ضعیف و عدم وجود قانون بیمه اجباری در مورد تصادفات رانندگی به عنوان عوامل اصلی مشکل شناخته شده‌اند [19]. همچنین در مطالعه انصاری و همکاران در سال 2000 نتایج نشان داد بیش از 65 درصد تصادفات به دلیل این است که وسایل نقلیه با سرعت بیش از حد تردد می‌کنند یا رانندگان به علائم‌های راهنمایی و رانندگی بی‌توجهی می‌کنند [20]. در مطالعه احمدپور درباره تصادفات، تصادف در جاده‌های برون‌شهری و درون‌شهری برابر است (18 درصد) که بیشتر با اتومبیل‌های سواری (20/6 درصد) است [15]. در مطالعه اسدی نیز بیشترین تصادفات در جاده‌های برون‌شهری (53/1 درصد) بوده است [17].
در مطالعه حاضر تعداد حوادث رخ داده در ماه شهریور و فروردین از همه بیشتر است. در مطالعه هاشمی نظری در سال 1391، 34/43 درصد از مرگ‌و‌میر ناشی از حوادث ترافیکی در فصل تابستان، 26/69 درصد در فصل بهار، 23/23 درصد در فصل پاییز و 15/64 درصد در فصل زمستان اتفاق افتاده بود و بالاترین میزان بروز و فراوانی مرگ در تیر ماه مشاهده شد [16]. در مطالعه خطیبی و زارعی بیشتر حوادث در فصل تابستان و ماه شهریور [3، 21] و در مطالعه کوهپایی و همکاران در سال 2014 تا 2016 بر اساس نتایج، بالاترین نرخ حوادث در فصل بهار رخ داده است [14]. همچنین در مطالعه اسدی بیشترین فصل تصادف مربوط به تابستان بوده است [17]. همگی مطالعات انجام‌شده با مطالعه حاضر تطابق دارند که این امر می‌تواند به دلیل تعطیلات در این ایام و افزایش میزان مسافرت‌ها باشد. در مطالعه حاضر گروه سنی 16 تا 20 سال بیشترین میزان حوادث را داشتند و تعداد حوادث در مردان بیشتر از زنان بود. بر اساس نتایج مطالعه خطیبی و همکاران در سال 1386 از کل حوادث مورد مطالعه 73/7 درصد مربوط به مردان و 26/3 درصد مربوط به زنان بود. همچنین بیشترین موارد حادثه در سن 15 تا 20 سال بوده است [3]. بر اساس نتایج کوهپایی و همکاران در سال 2014 تا 2016 بالاترین نرخ حوادث در سنین صفر تا 10 سال بود [14]. بر اساس نتایج مطالعه زارعی و همکاران در سال بیشترین تعداد حوادث مربوط به مردان بود (60/93 درصد) [21] که همگی مشابه نتایج مطالعه حاضر هستند.
نتیجه‌گیری 
اینکه در این مطالعه کلیه حوادث سال 1397 بررسی شده‌اند و مرجع داده‌های موجود معتبر هستند جزو نقاط قوت مطالعه است که می‌تواند به مدیران شهری برای برنامه‌ریزی‌های آینده در جهت پیشگیری از حوادث کمک کنند، ولی با وجود این، به دلیل عدم ثبت گزارش کامل برخی حوادث، مطالعات بیشتری می‌تواند در این زمینه صورت گیرد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد حوادث ترافیکی و سقوط از ارتفاع مهم‌ترین حوادثی هستند که منجر به آسیب به جامعه می‌شوند و با تمرکز و تخصیص اولویت‌ها بر کنترل این حوادث توسط سیاست‌گذاران حوزه ایمنی و بهداشت می‌توان بخش زیادی از حوادث جامعه را کنترل کرد. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه به عنوان طرح پژوهشی با کد اخلاق IR.GMU.REC.1398.008 در معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی گناباد به ثبت رسیده است.

حامی مالی
حامی مالی این پژوهش معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی گناباد بوده است.

مشارکت نویسندگان
تأیید نسخه نهایی: محمدحسین بهشتی، مجتبی امکانی، امین زمانی، اکرم تبریزی و مصطفی جعفری زاوه؛ ارائه ایده پژوهشی: محمدحسین بهشتی و مصطفی جعفری زاوه؛ آنالیز داده‌ها: محمدحسین بهشتی، اکرم تبریزی و مصطفی جعفری زاوه؛ بازبینی اولیه: محمدحسین بهشتی، مجتبی امکانی و امین زمانی؛ نوشتن نسخه مقاله: مصطفی جعفری زاوه و اکرم تبریزی؛ جمع‌آوری داده‌ها: امین زمانی؛ طراحی مطالعه: مجتبی امکانی.

تعارض منافع
بنابر اظهار هیچ‌گونه تعارض منافع توسط نویسندگان بیان نشده است.

تشکر و قدردانی
نویسندگان مراتب تشکر و قدردانی خود را از معاونت پژوهشی دانشگاه علوم‌پزشکی گناباد ابراز می‌‌دارند.

References
1.Beheshti MH, Hajizadeh R, Mehri A, Borhani Jebeli M. [Modeling the result of hexane leakage from storage tanks and planning a emergency response programm in a petrochemical complex (Persian)]. Iran Occupational Health. 2016; 13(1):69-79. http://ioh.iums.ac.ir/article-1-1450-en.html
2.Hajizadeh R, Malakoti J, Beheshti MH, Khodaparast A, Mehri A, Akbaezadeh A, et al. [Epidemiological study of Qom construction accidents and provide an algorithm for accidents recordation (Persian)]. Iran Occupational Health. 2015; 12(2):70-8. http://ioh.iums.ac.ir/article-1-1311-en.html
3.Khatibi MR, Bagheri H, Khakpash M, Movahhed-Khalilabadi Z. [Prevalence and causes of hospitalization in victims admitted to emergency department of Imam Hossein hospital in Shahroud (Persian)]. Journal of Knowledge & Health. 2007; 2(3):42-6. [DOI:10.22100/jkh.v2i3.247]
4.Ghasemkhani M, Monazam MR, Abbasinia M, Mahmoodkhani S, Aghaee H, Asghari M, et al . [Assessment of fatigue and its relationship with Insomnia Severity Index in shift workers, fixed and rotating, Tehran rolling mills and steel production company (Persian)]. Iran Occupational Health. 2013; 10(2):79-86. http://ioh.iums.ac.ir/article-1-691-en.html
5.Abbasi M, Sadeghi M, Azami AA, Esmaeili SM, Kavousi J, Aryafard A. [Factors related to road traffic accidents leading to injury or death in Shahroud city (Persian)]. Journal of Safety Promotion and Injury Prevention. 2016; 4(2):83-90. [DOI:10.22037/meipm.v4i2.14132]
6.Mohammadi M, Ahmadi A, Esmaeili A. [The frequency of accidents in Saqez in 2014: A short report (Persian)]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2017; 15(9):885-92. http://journal.rums.ac.ir/article-1-3574-en.html
7.Mahmodi Gh, Abdi Talarposhti M. [Assessing the prevalence of accidents leading to injury and death and its effective factors in selected hospitals of Mazandran in 2012 (Persian)]. Journal of Hospital. 2017; 16(2):70-81. http://jhosp.tums.ac.ir/article-1-5688-en.html
8.Zamani Alavijeh F, Niknami Sh, Mohamadi E, Montazeri A, Ahmadi F, Ghofranipour F, et al. [High risk behaviors among Iranian motorcyclists: A qualitative study (Persian)]. Payesh. 2010; 9(3):269-78. http://payeshjournal.ir/article-1-565-en.html
9.Baqiani Moghaddam MH, Halwani GH, Ihram Posh MH. [Investigation of personality type and accident status in motorcyclists in Yazd city, 2004 (Persian)]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2006; 16(51):69-75. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=44104
10.Siregar I, Nasution AA. Component identification the causes of machinery damage in pharmacy company using Pareto diagram. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. 2018; 420:012139. [DOI:10.1088/1757-899X/420/1/012139]
11.Wilkinson L. Revising the Pareto chart. The American Statistician. 2006; 60(4):332-4. [DOI:10.1198/000313006X152243]
12.Beheshti M, Rahat R, Davoodi A, Hoseon Alizadeh F, Azrah K, Hajizadeh R. [Investigation of the most important direct cause of occupational accidents based on the Pareto chart (Persian)]. Iran Occupational Health. 2015; 12(3):38-45. http://ioh.iums.ac.ir/article-1-1388-en.html
13.Surrey H. [An epidemiologic study of traffic accidents in children admitted to the emergency hospital in Ahvaz (Persian)]. Jundishapur Medical Scientific Journal. 2003; 32:1-11. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=10731
14.Beheshti MH, Hajizadeh R, Farhang Dehghan S, Aghababaei R, Jafari SM, Koohpaei AR. Investigation of the accidents recorded at an emergency management center using the Pareto chart: A cross-sectional study in Gonabad, Iran, during 2014-2016. Health in Emergencies & Disasters Quarterly. 2018; 3(3):143-50. [DOI:10.29252/nrip.hdq.3.3.143]
15.Ahmadpour A, Bigdeli R, Ghouchi Z, Karbord AA, Ahmadi S. [Investigation of the trend and prevalence of accidents in Qazvin city in 2009 (Persian)]. Edrak. 2010; 5(19):38-42. http://www.qums.ac.ir/portal/file/?128826/196.pdf
16.Erfanpoor S, Hashemi Nazari SS, Ghadirzadeh MR. [An epidemiology study of fatal road traffic accidents in Khorasan Razavi province in 2011 (Persian)]. Medical Journal of Mashhad University of Medical Sciences. 2017; 59(4):261-8. https://mjms.mums.ac.ir/?_action=article&kw=16952
17.Monsef Kasmayi V, Assadi P, Maleki Ziabari SM. [The epidemiologic of the traffic accidents helped by EMS, Guilan 2011-2013 (Persian)]. Scientific Journal of Forensic Medicine. 2014; 20(2):55-60. http://sjfm.ir/article-1-583-en.html
18.Parvin S, Daneshi N, Jamshidi M, Alizadeh Barzian M, Alizadeh Barzian K. [An epidemiologic study of traffic accidents in Behbahan cty during 2006-2014 (Persian)]. Journal of Health Research in Community. 2017; 3(3):46-57. http://jhc.mazums.ac.ir/article-1-238-en.html
19.Persson A. Road traffic accidents in Ethiopia: Magnitude, causes and possible interventions. Advances in Transportation Studies International Journal. 2008; 15:5-16. http://www.atsinternationaljournal.com/index.php/2008-issues/xv-july-2008/414
20.Ansari S, Akhdar F, Mandoorah M, Moutaery K. Causes and effects of road traffic accidents in Saudi Arabia. Public Health. 2000; 114(1):37-9. [DOI:10.1016/S0033-3506(00)00306-1]
21.Zarei E, Dormohammadi A. [Accidents analysis in a disaster and emergency medical management center (Persian)]. Journal of Safety Promotion and Injury Prevention. 2015; 3(3):191-98. https://journals.sbmu.ac.ir/spip/article/view/7769