اهداف: رایج­ترین کاربرد هندوانه ابوجهل در طب سنتی ایران، درمان دیابت و کاهش میزان قندخون است . با توجه به تاثیر فروکتوز در افزایش گلوکز و ایجاد مدل مقاوم به انسولین، این مطالعه با هدف مقایسه اثر عصاره قسمت‌های مختلف هندوانه ابوجهل بر موش‌های صحرایی نر مقاوم به انسولین انجام شد.

روش‌ها: در مطالعه تجربی حاضر، 63 سر موش صحرایی نر بالغ ویستار استفاده شد. پس از ایجاد مدل مقاوم به انسولین به‌وسیله فروکتوز10% در آب آشامیدنی به مدت8 هفته، حیوانات به7 گروه کنترل، شاهد، عصاره­های آبی و آبی­الکلی پوست و دانه و عصاره آبی­الکلی پولپ تقسیم شدند. پس از جداسازی سرم­ها مقادیر گلوکز، انسولین و شاخص مقاومت به انسولین اندازه‌گیری شد. نتایج با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون پشتیبان LSD ارزیابی شدند.

یافته‌ها: عصاره آبی‌الکلی پوست منجر به افزایش گلوکز در مقایسه با گروه کنترل شد (05/0 p< ). میزان گلوکز گروه عصاره آبی دانه در مقایسه با گروه شاهد کاهش یافت (05/0 p< ). وزن در گروه عصاره آبی دانه در مقایسه با گروه‌های کنترل ( 01/0 p< ) و شاهد (05/0 p< ) افزایش پیدا کرد. عصاره آبی‌الکلی پوست منجر به کاهش میزان انسولین در مقایسه با گروه شاهد شد (05/0 p< ). در گروه عصاره آبی‌الکلی دانه، افزایش میزان انسولین در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد (01/0 p< ). میزان انسولین گروه عصاره آبی دانه در مقایسه با گروه کنترل (001/0 p< ) و شاهد (05/0 p< ) افزایش یافت. 

 نتیجه‌گیری: موثرترین بخش هندوانه ابوجهل در درمان دیابت نوع II دانه و مضرترین بخش آن پوست است.