اهداف: یکی از مشکلات بی‌حسی اسپاینال با لیدوکائین5% در سنین بالا، بروز تغییرات شدید همودینامیک است که می‌تواند منجر به عوارض قلبی- عروقی یا کلیوی شود. هدف این مطالعه، مقایسه تغییرات همودینامیک در دو روش بی‌حسی نخاعی با لیدوکائین5% (روش مرسوم) و دوز پایین لیدوکائین5% به‌همراه فنتانیل 50میکروگرم در بیماران مسن با سابقه افزایش فشار خون سیستمیک در جراحی برش پروستات از طریق مجرا (TURP) بود.

مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی دوسوکور، 148 بیمار بالای 50 سال مبتلا به هیپرتروفی خوش‌خیم پروستات که بین سال‌های 91-1390 برای جراحی TURP به بیمارستان 15خرداد گناباد مراجعه کرده بودند، به‌روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و به‌صورت تصادفی به دو گروه 74نفری تقسیم شدند. گروه اول با 2سی‌سی لیدوکائین5% (100میلی‌گرم) و گروه دوم با یک‌سی‌سی لیدوکائین5% (50میلی‌گرم) به‌همراه یک‌سی‌سی فنتانیل (50میکروگرم) تحت بی‌حسی نخاعی قرار گرفتند. مانیتورینگ فشار خون و ضربان قلب بلافاصله بعد از بی‌حسی و هر 5 دقیقه ثبت می‌شد. داده‌ها به‌کمک نرم‌افزار SPSS 21 و آزمون T مستقل و آزمون دقیق فیشر تحلیل شدند.

یافته‌ها: در گروه لیدوکائین+فنتانیل میانگین کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک (001/0p<) و میانگین کاهش تعداد ضربان قلب (009/0=p) به‌طور معنی‌داری کمتر از گروه لیدوکائین بود. در گروه لیدوکائین 26 بیمار به افدرین و 19 بیمار به آتروپین نیاز پیدا کردند، ولی در گروه لیدوکائین+فنتانیل هیچ بیماری به افدرین و آتروپین نیاز پیدا نکرد (001/0p<).

نتیجه‌گیری: دوز پایین لیدوکائین (50میلی‌گرم) با فنتانیل 50میکروگرم می‌تواند بدون ایجاد بی‌ثباتی همودینامیک برای جراحی TURP در بیماران سالمند با سابقه پرفشاری کنترل‌شده، بی‌حسی و بی‌دردی کافی ایجاد کند.