اهداف: شاخص کنترل پوسچر و حفظ تعادل، امروزه به‌عنوان یکی از پارامترهای مهم در ارزیابی افراد دارای اختلالات عصبی- عضلانی و اسکلتی- عضلانی مورد بررسی قرار می­گیرد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات کوتاه‌مدت ماساژدرمانی، تمرینات ثبات مرکزی و ترکیبی بر محدوده ثباتی در بیماران مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی بود.

مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه‌تجربی در سال 1392 روی 30 مرد مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی مراجعه­کننده به کلینیک‌های فیزیوتراپی مناطق 1 و 3 شهر تهران انجام شد که به‌روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. بیماران به­طور تصادفی در سه گروه ماساژدرمانی، تمرینات ثبات مرکزی و ترکیبی قرار گرفتند و به‌مدت 12 جلسه (4 هفته)، پروتکل‌های درمانی را با نظارت تراپیست دریافت کردند. متغیرهای زمان عکس‌العمل، سرعت حرکت، حداکثر گردش و نقطه پایانی گردش در هشت جهت مختلف توسط دستگاه صفحه‌نیرو مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل داده­ها توسط آزمون آنکووا و به‌کمک نرم‌افزار SPSS 16 انجام شد.

یافته‌ها: بعد از مداخلات درمانی، تمرینات ترکیبی باعث بهبود بیشتر در زمان عکس‌العمل در جهت 3 (جانبی راست) و جهت 8 (قدامی چپ) به‌نسبت تمرینات ثباتی و ماساژدرمانی و همچنین بهبود بیشتر در سرعت حرکت در جهت 2 (قدامی راست) در مقایسه با تمرینات ثباتی شد. متغیر حداکثر گردش تنها در جهت 7 (جانبی چپ) بین دو گروه تمرینات ثباتی و تمرینات ترکیبی اختلاف معنی‌دار داشت (05/0p<).

نتیجه‌گیری: علی‌رغم تاثیرات کوتاه‌مدت هر یک از مداخلات درمانی بر بهبود محدوده ثباتی بیماران مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی، به‌نظر می­رسد ترکیب تمرینات ثبات مرکزی با ماساژدرمانی، موثرتر از استفاده هر یک به‌تنهایی است.